एसएलसीको ग्रेडिङ यसरी हुदैछ

काठमाडौं १५ , चैत  /  शिक्षा मन्त्रालयले यसै वर्षको प्रवेशिका परीक्षाबाट लागू हुने अक्षराङ्कन पद्धति (ग्रेडिङ सिस्टम) बारे उत्पन्न अन्योल चिर्न कार्यविधि ल्याएको छ । ‘विद्यालय शिक्षामा अक्षराङ्कन पद्धति, कार्यान्वयन कार्यविधि, २०७२’ कार्यान्वयनका लागि शिक्षा विभाग, परीक्षा नियन्त्रण कार्यालय, जिल्ला शिक्षा कार्यालय, विद्यालय तह र शिक्षक तथा अभिभावकसम्मको भूमिका स्पष्ट गरिएको छ ।

राष्ट्रिय पाठ्यक्रम विकास तथा मूल्याङ्कन परिषदबाट २०७२ मङ्सिर २३ मा स्वीकृत भई यही चैत ६ मा पहिलो संशोधन भई आइतबार शिक्षामन्त्री स्तरको निर्णयबाट सो कार्यविधि स्वीकृत भएको हो । यस वर्षको एसएलसी परीक्षा यही चैत १८ गतेबाट सुरु हुँदैछ ।

अक्षराङ्कन पद्धतिबारे अवधारणागत एकरूपता, कार्यान्वयनमा सहजता र स्पष्टता प्रदान गर्न शिक्षा नियमावली, २०५९ को नियम १९२ को (ङ) र (च) अनुसार मन्त्रालयले कार्यविधि लागू गरेको हो । विद्यार्थीले पाउने प्रमाणपत्र तथा ग्रेड सिटमा उत्तीर्ण/अनुत्तीर्णको उल्लेख नभई सोको सट्टा विषयगत ग्रेड दिइने र समग्रमा स्तरीकृत अङ्क दिइने यो नयाँ प्रक्रिया हो ।

पाठ्यक्रम विकास केन्द्रका उपनिर्देशक गेहनाथ गौतमका अनुसार विभिन्न अध्ययन प्रतिवेदनको राय, सुझाव तथा प्रचलित अन्तर्राष्ट्रिय अभ्यासलाई आत्मसात गर्दै परिषद्ले पद्धति लागू गर्ने सैद्धान्तिक निर्णय गरेको हो । यसबारे यसअघि विभिन्न अभिमुखीकरण सम्पन्न भइसकेको छ ।

यस्तो छ ग्रेड निर्धारण तालिका :

प्राप्ताङ्कको वर्गान्तर (प्रतिशतमा)        ग्रेड व्याख्या      स्तरीकृत अङ्क

९० र सोभन्दा माथि                          ‘ए+’ अति उत्तम        ४ दशमलव ०
८० र सोभन्दा माथि ९० भन्दा कम    ‘ए’ उत्तम                 ३ दशमलव ६
७० र सोभन्दा माथि ८० भन्दा कम    ‘बी+’ धेरै राम्रो              ३ दशमलव २
६० र सोभन्दा माथि ७० भन्दा कम    ‘बी’ राम्रो                    २ दशमलव ८
५० र सोभन्दा माथि ६० भन्दा कम    ‘सी+’ सन्तोषजनक       २ दशमलव ४
४० र सोभन्दा माथि ५० भन्दा कम    ‘सी’ स्वीकार्य              २ दशमलव ०
३० र सोभन्दा माथि ४० भन्दा कम    ‘डी+’ आंशिक स्वीकार्य    १ दशमलव ६
२० र सोभन्दा माथि ३० भन्दा कम    ‘डी’ अपर्याप्त               १ दशमलव २
२० भन्दा कम                                   ‘इ’ धेरै अपर्याप्त          ० दशमलव ८

विद्यार्थीको सिकाइ सक्षमतालाई यथारूपमा प्रमाणीकरण र सिकाइ उपलब्धिको अङ्कन गर्दा देखिने अङ्कगत स्तरलाई नौं वटा अक्षरगत स्तरमा सूचित गरी शैक्षिक क्षतिलाई न्यूनीकरण गर्दै शैक्षिक गुणस्तर प्रवद्र्धन गर्ने कार्यविधिको लक्ष्य छ । यसले विद्यार्थी मूल्याङ्कन र प्रमाणीकरणमा सान्दर्भिकता, पारदर्शिता, वस्तुनिष्ठता र विश्वसनीयता कायम गर्ने विश्वास गरिएको छ । विश्वका अधिकांश विकसित मुलुकका सबैजसो तहमा यो पद्धति लागू भइसकेको छ । नेपालमा पनि ‘ए लेभल’मा यो प्रणाली लागू हुँदै आएको थियो ।

शिक्षाविद् डाक्टर कमलकृष्ण जोशीले नयाँ प्रणालीले अन्य मुलुकमा लागू गरिएकोभन्दा खासै भिन्नता नभएको बताउँदै यसबारे बुझ्न र बुझाउन केही समय लाग्ने औँल्याउनुभयो । यस्तो विधिको एकरुपताका लागि उच्च शिक्षामा पनि सोही प्रणाली ल्याउनुपर्ने उहाँले प्रतिक्रिया दिनुभयो । एक शैक्षिकसत्रमा कम्तीमा २ सय २० दिन विद्यालय खुल्ने र १ सय ९२ दिन पठनपाठन सञ्चालन हुनेछ यसअघिकै व्यवस्था र प्रतिविषय १ सय ७० पाठ्यभार वा १ सय २८ घन्टा सिकाइ क्रियाकलापका आधारमा यसमा मापन गरिनेछ ।

‘प्रत्येक विषयको उत्तर पुस्तिकाको परीक्षण र संपरीक्षण अङ्कमा गरिनेछ र परीक्षा नियन्त्रण कार्यालयले सो अङ्क (सैद्धान्तिक र प्रयोगात्मक भएमा सोको कुल अङ्क) लाई तोकिएको अक्षर ग्रेड प्रदान गर्ने छ’, कार्यविधिमा भनिएको छ ।

डी र डीभन्दा तल्लो ग्रेड प्राप्त गरेका विद्यार्थीले कुनै दुई विषय माथिल्लो ग्रेड प्राप्तिका लागि पुनः मूल्याङ्कन गराउन चाहेमा माध्यमिक शिक्षा उत्तीर्ण परीक्षा समितिको निर्णयबमोजिम हुने ग्रेड वृद्धि परीक्षामा सामेल हुन पाउनेछन् । यसअघि यसलाई विगतमा पूरक (मौका) परीक्षा भनिन्थ्यो तर मौका परीक्षामा दुई विषयमा अनुत्तीर्ण भएकाले मात्र भाग लिने गरेकामा यस प्रणालीमा जुनसुकै विषयमा प्राप्ताङ्क बढाउन पाइनेछ ।

दुई विषयभन्दा बढी विषयमा डी र डीभन्दा तल्लो ग्रेड प्राप्त गरेका विद्यार्थीले आफूले चाहेका विषयमा पुनः मूल्याङ्कन गराउन चाहेमा आगामी मूल परीक्षामा सहभागी हुन पाउनेछन् । यसरी मूल्याङ्कन गराउँदा प्राप्त ग्रेड समावेश गरी प्रमाणपत्र तथा लब्धाङ्कपत्र दिइनेछ । अन्य तह तथा कक्षामा क्रमशः अक्षराङ्कन पद्धति लागू गरिने शिक्षा मन्त्रालयले जनाएको छ । रासस