राष्ट्रिय भाषार मान्यता पाल खस भाषा एक्टा जाती विशेषेर ना हय । अइनङ राजवँशी भाषाडअ राजवँशी जातीलार मात्रे बोल्बार भाषा नाहय । एक्टा बड समुदाय इड भाषाडक मातृभाषार रुपत प्रयोग करेचे । तराइ भेगत बसोबास कर्बार राजवँशी, ताजपुरिया, गन्गाई, पुरूबतिकार ठाकुर÷हजाम, केवरत, कोच कहाल, हलुवाई, सरवरिया, मुस्लिम, पुरूबतिकार चौधरी, गोस्वामी, कोच, कोच काहाल, गिरीलगायत आर्ह भेलेला जाती एकेरा मातृभाषा प्रयोग करेचे । इला जातिर उर्नापिर्ना, खानपान, पावनीपोल, ग्रामथान, सांस्कृतिक नाचगान, बेहाबालन, बोलीभाषा एके किसिमेर छे । एके पहिचान, एके बोली भाषा, एके रहन सहन, एके पावनीपोल, एके किसिमेर ग्रामथान हलउँ भाषा नामाकरणत एकरूपता निछे ।
प्रादेशिक हिसाबसे करीब १५,००००० ( पन्ध्र लाख ) भाषीला एकेरा मातृभाषा बलेचे । झापा, मोरङ आर सुनसरी जिल्लात बसोबास कर्बार राजवंशी जातीर मात्रे जनसँख्या २ लाख से बेसी आर भाषा वत्ताते उहार से आर्ह बेसी हबार अनुमान करा जाचे । राष्ट्रिय तथ्याँक विभागसे सार्वजनिक कराल राष्ट्रिय जनगणना २०७८ रत झापा, मोरङ आर सुनसरी जिल्लात विशेष बसोवास कर्बार राजवँशी जातीर जनसँख्या १,३२,५६४ जानाईचे । जेइड जनसँख्यार आँकडा गलत छे कहेने चार्हती आलोचना हले । झापा जिल्लात मात्रे देख्ले खस समुदायर बाद दस्रा स्थानत राजवँशी भाषीला छे । शब्द आर उच्चारण देख्ले एके किसिमेर देखाजाचे । मतुन राजवँशी जाती आर अम्हार सङे मेल खाबार अन्य जातीलार बोल्बार भाषार नाअँ भिन–भिन छे कहेने कहते आसेचे । मुख्य जाती कहबार राजवँशीला आप्ने बोल्बार भाषाडक राजवँशी भाषा कहचे मतुन ताजपुरिया, गन्गाई आर माझी लगायतकार जातीला ताजपुरिया आर सुर्जापुरी भाषा कहेने करेचे । भाषार विषयत भेलेला बच्छरसे इला विवाद कायम छे मतुन इला विवाद मिल्बा जातीय अगुवाला अग्रसर देखा जाएनि । जबकि इला जातीर खानपान रहनसहन साँस्कृतिक रितिरिवाज, उर्ना पिर्ना, बोलिचाली एके किसिमेर छे । गैर राजवंशी आप्नेला सदियौँसे आप्नार मातृभाषार रुपत प्रयोग कर्ते आस्बार कहचे। दस्राती भारत किशनगँज जिल्लार सुर्जापुर प्रगनात रहबार लोकला सुर्जापुरी भाषा बोल्बा आर पाछुत ठाँइ लरान करिए अम्हा आप्नार भाषा सिक्ले कहेने राजवँशी अगुवालार दाबी छे । राजवँशी भाषाडक पाछू कामतापुरी भाषा आर किछु बच्छर पाछु कोच भाषार रुपत भि लिचे। भारत पच्छिम बाँगालेर आन्दोलनेर सङे जराल कामतापुरी भाषा आर पुर्बी नेपालत उठाल कोचिला आन्दोलनेर प्रति समर्थन जुटबार ताने कोच भाषा हय कहेने कहते आस्ले ।
जे नाअँ दिलऊ इड भाषा सँस्कृत भाषासे उद्भव हईचे । जल, अग्निर लाखा सँस्कृत शब्दला राजवँशी भाषात जेइनङका सेईनङ प्रयोग हचे । बँगाली, मैथली, हिन्दी आर आसामिया शब्दलाअ प्रयोग हचे । भेलाल भाषार मिश्रण रहाल राजवशी भाषाडक अन्य जातीलाअ सरल तरिकासे लिख्बा आर बोल्बा मिठासपूर्ण छे। जेइनङ नेपाली भाषात “ म घर जान्छु “डक राजवँशी भाषात “मुइ घर जाम” कहचे। अइनङ एकेडा अर्थ दिबार च्याङबा आर चेङरा, मइच्याङ आर माई अइनङ अइनङ शब्दला हय। राजवँशी भाषात एनङ शब्दला छे जेइला सटिक अर्थ लाग्बार अन्य भाषात शब्द नि छे ।
भारतत बेलायती शासकेर शासन कालत राजवँशी भाषार प्रचलन छिले कहेने जर्ज अब्राहम गियर्सनड लिङग्युस्टिक सर्भे अफ इन्डिया नामेर किताबत लिखिचे। कोच राजवँशीलार इतिहास खोज कर्ले १५ औँ शताब्दीसे कोच शासकला शासन करिस्ले कहेने इतिहासत लिखाल छे । कोचलार पर्थम राजा विश्व सिँह हय । सन १९४७ त २२ औँ राजार रुपत जगदिपेन्द्र नातायण अन्तिम शासन करिस्ले ।
भारतत् भाषिक पहिचानेर आधारत तेलगु भाषीर तेलङ्गना, मराठी भाषीर महाराष्ट्र, गुजराती भाषीर गुजरात, तामिल भाषीर तमिलनाडु आदि प्रदेश बनाइचे । जातीय पहिचानेर आधारत मिजोरम आर नागाल्यान्ड इला प्रदेश छे । आल्हा गोर्खालीला पहिचानेर आधारत गोर्खाल्यान्डेर माङ करेचे ।
राष्ट्रिय जनगणना –२०७८ जनसंख्या
राजवंशी १,३२,५६४
ताजपुरिया २०,९८९
गन्गाई ४१,४४६
ठाकुर/ हजाम १,३६,४८७
हलुवाई ७१,७९६
कोचे ८४७
सरवरिया ५७९३
केवरत ८८०९
कोचिला सामाद पत्रिकासे साभार
