कमल / झापाको कमल गाउँपालिकाका अध्यक्ष हुकुमसिंह राईले कार्यभार सम्हालेको आज तीन वर्ष पुगेको छ। २०७९ सालको बैशाखमा सम्पन्न स्थानीय तह निर्वाचनबाट अध्यक्ष पदमा निर्वाचित राईले २०७९ जेठ ११ मा कार्यभार ग्रहण गरेका थिए। पद सम्हाल्ने दिनमै तीन महत्त्वपूर्ण निर्णय गर्दै नेतृत्वमा आएका अध्यक्ष राईले ती योजनाहरूलाई कार्यान्वयनमा पुर्याउनु आफैँमा सकारात्मक उपलब्धि मानिएको छ।
उनले कार्यभार ग्रहणको दिन कमल गाउँपालिकालाई बालमैत्री स्थानीय शासन घोषणा गर्ने, स्वास्थ्य बीमासहितको नगर अस्पताल सञ्चालन गर्ने, र गाउँपालिकाको प्रशासनिक भवन निर्माण गर्ने निर्णयमा हस्ताक्षर गरेका थिए। तीनै निर्णय अहिले कार्यान्वयनमा रहेको अवस्था जनप्रतिनिधिको प्रतिबद्धता र कार्यकुशलता दुवैको उदाहरण बन्न पुगेको छ।
बालमैत्री घोषणादेखि स्वास्थ्य सेवासम्म
कमल गाउँपालिकालाई कोशी प्रदेशकै पहिलो बालमैत्री गाउँपालिका घोषणा गरिनु यो अवधिको विशेष उपलब्धि हो। बाल अधिकार, शिक्षा, सुरक्षा र बाल सहभागिताका दृष्टिकोणबाट नीति निर्माण र कार्यक्रम सञ्चालनमा कमलले विशेष अग्रसरता लिएको देखिन्छ।
त्यस्तै, कमल–२ मा सञ्चालनमा आएको कमल नगर अस्पताल अहिले बीमासहितको सेवा प्रदान गर्ने सुविधासम्पन्न संस्थाका रूपमा विकसित भएको छ। अस्पतालमा हाल विशेषज्ञ डाक्टरसहितको सेवा उपलब्ध छ, जसबाट वार्षिक १० हजारभन्दा बढी सेवाग्राही लाभान्वित हुने गरेका छन्। स्वास्थ्य बीमा अन्तर्गत सेवा प्राप्त गर्ने नागरिकको संख्या वृद्धि हुनुले स्वास्थ्य पहुँच सहज बनाएको संकेत गर्छ।
प्रशासनिक भवन निर्माणले दिएको संरचनागत बलियोपन
गाउँपालिकाको आफ्नै प्रशासनिक भवन निर्माण पनि जनप्रतिनिधित्वको दीर्घकालीन सोच प्रतिबिम्बित गर्ने पक्ष हो। यसले सेवा प्रवाहमा स्थायित्व र सुशासनलाई टेवा दिएको छ।
प्रशासनिक भवन निर्माणले स्थानीय सरकारको स्थायित्व र विश्वसनीयता बढाएको छ। कार्यालय सञ्चालनमा देखिने पारदर्शिता, सुविधा र कार्यसम्पादनलाई प्रभावकारी बनाउने काम नेतृत्वकै पहलबाट सम्भव भएको हो।
योजनामै होइन, कार्यान्वयनमै जोड
अध्यक्ष राईको तीन वर्षे नेतृत्वले देखाएको सन्देश स्पष्ट छ — योजनाको घोषणामै होइन, कार्यान्वयन र परिणाममै सफलता मापन हुन्छ। बाँकी दुई वर्षको कार्यकाल अझै बाँकी छ, यस्ता उपलब्धिलाई संस्थागत गर्दै जनतामाझ थप विश्वसनीयता कायम राख्नसके, कमल गाउँपालिकाले प्रदेशमै नमूना स्थानीय तहको छवि बनाउन सक्छ।
तीन महत्त्वपूर्ण निर्णयहरू—बालमैत्री गाउँपालिका घोषणा, स्वास्थ्य बीमासहितको अस्पताल सञ्चालन, र प्रशासनिक भवन निर्माण—योजनाबाट कार्यान्वयनसम्म पुर्याइएको आधारमा उनको नेतृत्व शैलीलाई कर्मप्रधान र परिणाममुखी मान्न सकिन्छ। रणनीतिक सोच र प्राथमिकता निर्धारण
पद सम्हालेको पहिलो दिनमै विकासको दिशा निर्धारण गर्नु नेतृत्वको रणनीतिक सोच दर्शाउने पक्ष हो। अध्यक्ष राईले जनस्वास्थ्य, बाल अधिकार र संस्थागत पूर्वाधारलाई पहिलो प्राथमिकतामा राखेर दीर्घकालीन सोच देखाएका छन्। विशेषगरी, बालमैत्री स्थानीय शासन घोषणाको प्रयास कोशी प्रदेशमै पहिलो बनाउनुले सामाजिक संवेदनशीलतामा आधारित निर्णय क्षमताको संकेत गर्छ।
सेवामूलक संरचना विकासमा सफलता
कमल–२ मा स्थापना गरिएको कमल नगर अस्पताल अहिले बीमासहितको स्वास्थ्य सेवा उपलब्ध गराउने एक मात्र स्थानीय तह अस्पतालमध्ये पर्छ। यसमा विशेषज्ञ सेवा सञ्चालन हुनु र वार्षिक १० हजारभन्दा बढी सेवाग्राही लाभान्वित हुनु जनताको स्वास्थ्य पहुँचमा ठोस परिवर्तन ल्याएको छ। यस्ता सेवा सुधारले नेतृत्वको सेवामूलक प्रभाव सुदृढ बनाएको छ।
नेतृत्वको ‘डेलिभरी मोडेल’ प्रभावकारी, अब नवप्रवर्तनको आवश्यकता
तीन वर्षे मूल्याङ्कनले देखाउँछ—अध्यक्ष राई योजना बनाउने मात्र होइन, कार्यान्वयन गर्न पनि सक्षम छन्। अब बाँकी दुई वर्षमा जनसहभागिता, नवप्रवर्तन र पारदर्शिता जस्ता सूचकहरूमा ध्यान दिँदै उनले आफ्नो नेतृत्वलाई प्रदेशमै उदाहरणीय बनाउन सक्ने सम्भावना छ।
लखनपुरमा रंगशालादेखि शैक्षिक सुधारसम्म अध्यक्ष राईको विकास दृष्टिकोण
कमल गाउँपालिकाका अध्यक्ष हुकुमसिंह राईको तीन वर्षे कार्यकालमा गाउँपालिकाका बहुप्रतिक्षित योजनाहरूले मूर्तरूप लिँदै गएका छन्। विशेषतः कमल–५ लखनपुरमा निर्माणाधीन आदिवासी रंगशालाको संरचनागत विकासले स्थानीय खेलप्रेमी र जनसमुदायमा आशा पलाएको छ।
विगत लामो समयदेखि अलपत्र रहेको आदिवासी रंगशाला विगत तीन वर्षभित्रै संघीय सरकारको बजेट सहयोगमा पक्की पर्खालसहित घेराबार निर्माण भइसकेको छ। यसले रंगशाला निर्माणप्रति स्थानीय सरकारको प्रतिबद्धता देखाएको छ। यद्यपि पूर्ण निर्माण अझै बाँकी छ, तर संरचनागत प्रारम्भिक कामले रंगशालाको भविष्य सुनिश्चित गर्ने संकेत दिएको छ।
शिक्षामा निगरानीमूलक सुधार रणनीति
कमल गाउँपालिकाले सामुदायिक विद्यालयहरूको शैक्षिक गुणस्तर सुधारका लागि नीतिगत तहबाट हस्तक्षेप थालेको छ। कक्षा कोठा र शिक्षक–कर्मचारी प्रशासनिक कक्षमा सीसी क्यामेरा जडान गरी, विद्यालयको गतिविधिमा सिधा निगरानी राख्ने व्यवस्था मिलाइएको छ। यसले शिक्षाको गुणस्तर मात्र होइन, शैक्षिक अनुशासनमा पनि सकारात्मक प्रभाव पार्ने अपेक्षा गरिएको छ।
शिक्षा र खेल दुबैमा लगानी : दीर्घकालीन सोचको प्रतिबिम्ब
शिक्षा र खेल क्षेत्रमा एकसाथ ध्यान दिनु अध्यक्ष राईको समावेशी र दीर्घकालीन नेतृत्व सोचको प्रतिबिम्ब हो। जहाँ एकातिर बालमैत्री नीति, घुम्ती नृत्य तालिम, खेलकुद प्रोत्साहन र सीसी क्यामेरा प्रयोगले आधुनिक शिक्षण प्रणालीको आधार तयार गरिरहेको छ, त्यहीँ अर्कोतर्फ रंगशालाको संरचना निर्माणले स्थानीय खेल प्रतिभाहरूलाई मंच दिने ढोका खोलिदिएको छ।
भौतिक संरचना र प्रणालीगत सुधारको सन्तुलन
कमल गाउँपालिकाको पछिल्लो तीन वर्षे विकासले देखाउँछ—भौतिक संरचनाको निर्माण मात्र होइन, प्रणाली सुधारमा समेत नेतृत्वको जोड छ। आदिवासी रंगशाला निर्माणको गति र विद्यालयमा निगरानी प्रविधिको प्रयोग दुबैले गाउँपालिकाको योजनालाई दिगो बनाउने संकेत दिन्छ। बाँकी कार्यकालमा यी योजना सम्पूर्णरूपमा कार्यान्वयन भएमा कमल गाउँपालिकाले शिक्षा र खेल दुबै क्षेत्रमा नयाँ उचाइ छोने सम्भावना बलियो देखिन्छ।
