महाभारा । ७३ वर्षे हरिनारायण राजवंशी थला परेको १८ वर्ष भइसक्यो ।महाभारा गाउँ पञ्चायतको दुईपटक प्रधानपञ्च जितेका राजवंशी २०५९ सालदेखि थलिएका हुन् ।
प्यारालाइसिस र ब्रेन हेम्रेज रोगले उनलाई सिकिस्त बनाएको थियो । पूर्णरुपमा निको हुन नसकेपछि त्यही बेलादेखि शारीरिक रुपमा अशक्त बनेका उनी अर्काको सहाराले मात्र उठ्न र हिड्न सक्छन् । महाभारामा रहेको पुरानो घरभित्रको ओछ्यानमा सुत्दै , उठ्दै दिन कटाउन उनको लागि गाह्रो भइसक्यो । न आफू कतै जान सक्छन् , न कोही भेट्न नै आउँछन् । श्रीमती र घरपरिवारका सदस्यबाहेक उनीसँग गफ गर्ने कोही हँुदैन । बेगन्तीमा परेका बयोबृद्ध हरिनारायण दुःख ब्यक्त गर्दै भन्छन्‘जसको मनमा गुण छ ऊ खोज्दै आउँछ तर धेरैजना छेउबाट हिँडदा पनि बोल्दैनन् ।’
करिव १० पुस्तादेखि गौरीगञ्ज १ (साविक महाभारा) मा बसोबासरत हरिनारायण जिम्दारी परिवारका सदस्य हुन् । उनका बुवा नारायणसिंह र हजुरबुवा भीमराज दुवै जिम्दार थिए । भीमराज र नारायणसिंह राजवंशीले राणाकालमा जिम्दारी चलाएका थिए । थर राजवंशी भएपनि उनीहरु चौधरी परिवारका भनेर प्रचलित थिए । जिम्दारी चलाउनेलाई ‘चौधरी’उपाधि दिने गरिन्थ्यो । डेढ सय विगाहको भूमिपतिको त्यस परिवारमा ३ वटा हात्ती, २ वटा घोडा, मिल , २०—२५ जना नोकरचाकर गरी सबैथोकले भरिपूर्ण थियो । ठाँटबाठले बाँचेका त्यो परिवारको सम्पतिसँगै शानशौकत र इज्जत उँचो थियो । राजा विरेन्द्रसँग राम्रो सम्बन्ध थियो । तर, अहिले त्यो परिवार नपत्याउने भएको छ । उनीहरुको बोली कसैले सुन्दैनन् र सुनेपनि पत्याउँदैनन् । हरिनारायणलाई आफ्ना हजुरबुवाको बारेमा त्यति थाहा नभएपनि बुवा चौधरी नारायण्सिंहको बारेमा धेरै याद छ । राजवंशी परिवारले राणाकालमा मात्र नभएर पञ्चायतीकालमा पनि प्रभुत्व जमाएर बसेको थियो । राणाकालमा जिम्दारी चलाएका हरिनारायणका पिता नारायणसिंह नै महाभारा गाउँ पञ्चायतको पहिलो प्रधानपञ्च हुन् । २०१९ सालमा हात उठाएर सर्वसम्मतिबाट उनी प्रधानपञ्च भएका थिए ।‘राणाकालमा महाभारा मौजा बुवाकै अधिनमा थियो ’ हरिनारायण भन्छन्, ‘मेरा बुवाले दुई अवधि प्रधानपञ्च चलाउनु भयो।’
पिता नारायणसिंहको शेषपछि हरिनारायणले बिडो सम्हाले । उनी पनि महाभारा गाउँ पञ्चायतको दुईपटक प्रधानपञ्च भए । २०३९ सालदेखि ०४३ र त्यसपछि २०४३ देखि ०४६ सम्म लगातार दुईपटक प्रधानपञ्च बने । महाभाराको विकासमा त्यस परिवारको ठूलो योगदान रहेको छ । प्रहरी चौकी महाभाराको स्थापना नारायणसिंहले नै गरेका हुन् ।त्यस्तै दर्गा मन्दिर, साझा सहकारी संस्था,विद्यालयलगायतलाई जग्गा दान दिएका थिए ।
अहिले राजवंशी परिवारसँग २—४ विगाह जग्गाबाहेक अरु सम्पति छैन । त्यसैबाट दुःखले गुजारा गरिरहेका छन् ।राजनीति गरेर अरुले बंश विकास गरेका छन् ।पुस्तौ पुग्ने कमाएका छन् । तर, राजवंशी परिवारले राजनीति गरेरै आफ्नो पुख्र्यौली सम्पति सकेका छन् ।‘राजनीति गर्दा कमिन्छ भन्ने सुनेको थिएँ’ हरिनारायण भन्छन्,‘ तर मेरो परिवारले राजनीति गरेर भएको सम्पति सक्यो ।’
अशक्त हरिनारायणको स्याहारमा उनकी श्रीमती खटिरहेकी छन् । हरिनारायणकी ६८ वर्षिया श्रीमतीलाई पनि दमको समस्या छ । बुढेसकालमा दुवै एकअर्काका सहयोगी बनेका छन् । विगतको कुरा कोट्याउँदा उनीहरु भन्छन्,‘उहिलेका कुरा त खुइलिसके यथार्थ त अहिले भोग्दै छौं ।’
प्रतिदिन दैनिक डटकमबाट साभार
