अर्जुन राजवंशी /
बिर्तामोड– राजवंशीलार पट्वारी आर जमिन्दारी कि कि कारणसे ओर हले ? राजनीतिक्, झालझेल या राजवंशीलार सिधापन ? कारणला भेलेला छे । वहारभित्रत् एउटा कारण हए, संगठित षड्यन्त्र ।
संगठित षड्यन्त्रर जालत् राजवंशीला एनङ्करे परिल कि राजवंशीलार बडबड बस्तीला सखाप हइगेल । पट्वारी आर जमिन्दारेर सन्तानला आल्हा सुकुम्बासीर अवस्थात् छे । वहारमइधे एउटा संगठित नजरअन्दाज हए, लदी कटान आर डुबान । झापा जिल्लात् उत्तर देखिन हए बहबार करिब बिसटा लदी छे । वहारमइधे मेची, देउनिया, विरिङ, कन्का, कमल–बनियानी आर रतुवा लदी जिल्लार बड लदीला हए ।
इला लदीर बानार कारणले राजवंशीला ५० बच्छर आगेसे पीडित छे । झापार शरणामती, टाघनडुब्बा, कुमरखोद, शिवगञ्ज, पाँचगाछी, माहाभारा, कोरोबारी, डा“गीबारी, चकचकी, राजगढ, धरमपुर, तोपगाछी, कोहबरा, बालुबथान, गौरीगञ्ज, खजुरगाछी, भद्रपुर, पाठामारी, केचना, घेराबारीलगायतकार ठाईत् लदीर बानार कारण बिघा बिघा जमिन कटान आर डुबान हते आसेचे ।
५० बच्छरसे पीडित हते आसाल इला ठाईत् आल्हाअ राज्यर उपस्थिति आवश्यकताअनुसार देखा निजाछे । इहार कारण, बचिएखुचिए रहाल एकदुइरा राजवंशी परिवार आर केबा बच्छरभित्रत सुकुम्बासी बन्बार निश्चित छे । लेकिन राजवंशी समुदाय इडा अवस्थार मूल्याङकन आर विश्लेषण कर्बार अवस्थात् आल्हातक् निपुगे इड बड दुखेर बात हए ।
साविक कुमरखोद आल्हा झापा गाउँपालिका वडा नं. २ सडकबारी बस्तीर ५६ बच्छ्रिया देवनारायण राजवंशी ३२ बच्छरसे भूमिहीन सुकुम्बासी हए छे । २०४८ सालत् बस्तीसे पचिमति रहार कन्का लदीत् बड बाना आसिस्ले । लदीर बाना ढुकिए देवनारायणेर साढे तीन बिघा जाग्गा गटेखान कटान करिल । घरबारीसहितकार जाग्गाखान लदीर कटान कर्बारपर देवनारायण आफ्नातियालार घरत् केबा दिन रहोल । बाना सुकाएगेल लेकिन आप्नार जाग्गाखानत् रबार अवस्था निरहोल । देवनारायण आप्नातियार एक काठ्ठा जाग्गा माङगिए ३२ बच्छरसे एक्टा छट माटीर घर बेनाए छे ।
देवनारायणेर लाखा लदी कटानेर समस्यासे झापा जिल्लात् करिब ५० हाजार परिवार पीडित छे । अमारमइधे सभारसे बेसी राजवंशी परिवारला छे । उला परिवारेर ३ हाजार बिघासे बेसी उब्जनी हबार जाग्गाला लदीर धाद्नी आर बालु बनिए गिराल छे । सरकारट बड बड बाँन बेनाचे । लेकिन पाक्का आर स्थायी बाँन बेनाए निदिबार कारणसे राजवंशीला आल्हाअ लदीर कटान र डुबानेर सभारसे बड खात्रात् छे ।
गौरीगञ्ज गाउ“पालिका–१ साविक माहाभारा गाविसर रुपचन राजवंशीर २८ बिघा, गेदुराम राजवंशीसहित चार दादाभाईर १८ बिघा, बङ्का राजवंशीर १६ बिघा, धरमचन्द राजवंशीर १२ बिघा, पर्वतलाल राजवंशीर ९ बिघा, लखिया आर नन्दन राजवंशीर ७ बिघा, पालानु र हालाकुटु राजवंशी दादाभाईलार ६÷६ बिघा, जयलाल राजवंशीर ५ बिघा, सरनलाल राजवंशीर करिब ४ बिघा, आसारु राजवंशीर ३ बिघा, बुधनारायण राजवंशी, घुस्रा राजवंशी, मलमलियानी राजवंशीलगायतलार उब्जनी हबार जाग्गालात् आल्हा बालु उडाचे ।
कन्का लदीर बाना ढुकिए मात्र शिवसताक्षी आर कनकाई नगरपालिका अनङेकरे गौरीगञ्ज आर झापा गाउँपालिकार १३ हजार ७ स ७४ जनासंख्या पीडित छे । अम्हालार ११ स बिघासे बेसी जाग्गा करिब ४० बच्छरसे चौरी बनिएर गिरिए छे । सरकारट कन्का लदीत् सालना बाँन बेनाछे । ताहारपर राजवंशीलार जाग्गा जमिनला सुरक्षित निछे । कन्का लदीरत् पाक्का आर स्थायी बाँन जदी निबने ते आह्र २० हजार बिघा उब्जनी हबार जाग्गा कटान आर डुबानेर खात्रात् छे ।
रतुवा लदीत् आस्बार बानार कारण दमक, महारानीझोडा, कोहबरा, गौरीगञ्ज आर मोरङेरबिती उर्लाबारी आर रतुवामाई नगरपालिकार १६ हजार घरपरिवार पीडित छे । उड लदीर कटान आर डुबानसे ७ स बिघा उब्जनी हबार जाग्गा लदीर धार हए गिरिए छे । दीर्घकालिन लदीर रोकथाम जदी हबा निसके ते आह्र १५ हाजार बिघा उब्जनी हबार जाग्गा कटान आर डुबानेर खात्रात् छे । मेची लदीर कारण भद्रपुर नगरपालिका आर कचनकवल गाउँपालिकार ८ हाजार ७ स ५० परिवार पीडित छे । उला परिवारेर तीन स बिघा जाग्गात् बच्छरबच्छरसे बालु छे । लदीर बाना ढुकिए उला जाग्गात् कुन्ह उब्जनी निहचे । पाक्का आर स्थायी बाँन निहले मेची लदी र आह्र करिब ८ स बिघा उब्जनी हबार जाग्गा कटान र डुबान बेन्बार खात्रा छे ।
विरिङ लदीर कारणसे १० हाजार परिवार पीडित छे । उड लदीत् आसाल बानार कारण आल्हातक् न स बिघा उब्जनी हबार जाग्गा कटान हइगिचे । कमल–बनियानी लदीर कारण न हाजार परिवार पीडित छे । उला परिवारेर करिब ८ स बिघा जाग्गा लदीर बगर बनिए छे ।
सरकारट लदी नियन्त्रणेर काम निकरे नाहए । झापात् २०६६ सालत् जनताको तटबन्ध कार्यक्रम लागू करिए सरकारट जिल्लार पाँचटा लदी कन्का, विरिङ, कमल–बनियानी, मेची आर रतुवा लदीत् बाँन बेन्बार काम कर्ते आसेचे । जनताको तटबन्ध कार्यक्रम अफिसेर रेकर्डअनुसार आर्थिक बच्छर २०७८÷०७९ तक् झापार पाँचटा लदीत् बाँन बेनाए ३ अरब २५ करोड टाका खर्चा हइचे । इला लदीत् आह्र बाँन बेन्बारताने १७ अरब ६१ करोड टाका खर्चा हबार अनुमान कराल गिछे । (राजवंशी भाषार पत्रिका ‘काेचिला सामाद’ से साभार)
